Metsaş Bilgi Bankası

Yüzeylerin bakımında ve temizliğinde konu olan iki önemli değişken kirin cinsi ve yüzey tipidir. Gerek iç mekan, gerekse dış mekan kaplamalarında pek çok değişik alternatif olabileceği gibi, yüzeyde oluşan kir de mekana göre farklılık gösterebilir. Bu bakımdan yüzey temizliği ve hijyeninde doğru malzeme kullanımı çok önemlidir. Doğru malzeme kullanımı için ise, yüzeyin ve kirin cinsi doğru teşhis edilmeli, temizlik uygulamasındaki hedefler net olarak belirlenmelidir. Örneğin, uygulamada hedef eğer temizlik ve aynı zamanda mikrobiyal dezenfeksiyon veya sanitasyon ise farklı, günlük temizlik ise farklı, periyodik temizlik ise farklı, derin temizlik ise farklı ürünler kullanılması gerekecektir. Aşağıda, başlıca yüzey çeşitleri ve bunlara ilişkin kabul görmüş temizleme yöntemleri belirtilmiştir. Fakat, işletmenizin ihtiyaçları size özel olduğundan, temizlik ihtiyaçlarınız için mutlaka uzman firmalardan danışmanlık almanızı tavsiye ediyoruz.

Taş / Beton Yüzeyler:
Taş ve beton yüzeyler, çimento ile kum karışımından üretilmiştir. Karışımın içine mermer parçaları eklenerek mozaik türü zemin kaplama taşları da oluşturulabilir. Taş ve beton yüzeyler özellikle sıcak iklim koşulları için uygun yüzey kaplama malzemeleridir. Suya ve alkali yüzey aktif maddelere dayanıklı olduklarından banyo, tuvalet, bahçe gibi alanlarda da kullanılabilir. Aktif maddelerden etkilenmediği için ağır kir, kireç, yağ sökücüler ile kullanıma uygundur. Fakat, tuz ruhu gibi bileşiminde yoğun asit (HCl) ihtiva eden maddeler bu yüzeylere uygulanmaz. Aksi takdirde, yüzeyin kayganlığı ve renk ayarı kaybolur. Genel temizlik uygulamaları için konvansiyonel yüzey temizleyicilerin yanı sıra, sodalı sıcak arap sabunlu su karışımı da uygundur. Sık kirlenmeyi önlemek için yüzey üzerinde film oluşturan likit cila ile bakım işlemi yapılabilir. Zor çıkan lekeler için ince aluminyum tel ile ovalama yapmak veya toz deterjan kullanmak olumlu sonuç verebilir. Ayrıca, yüzeylerde inşaat sonrası oluşabilecek alçı, çimento, veya beton gibi tabakalı kirleri sökmek için özel kısmi asit içeren deterjanlar da kullanılabilir. Taş ve beton yüzeylerde ıslak temizlik yapıldıktan sonra, yüzeyin üstünde leke oluşmasını engellemek için nemli mop yardımıyla yüzeyde kalan ıslaklığın alınmasını öneriyoruz. Böylece, zemin üzerinde deterjan veya su lekesi kalmaz. Yüzey daha parlak görünür ve görüntüsünü daha uzun süre muhafaza eder.

Mermer Yüzeyler:
Otel ve işyerlerinde sıkça kullanılan yüzey kaplamalarındandır. Mermerler yüzey bileşimlerinden dolayı genellikle kolay temizlenirler. Traverten yüzey kaplamaları da bu gruba dahil edilebilir. Yüzeylerin çok kirlenen bölgeleri, çamaşır suyu ve arap sabunu ile manuel olarak veya seyreltilmiş kir / yağ sökücüler ile makine kullanılarak (düşük numaralı ovalama pediyle) kolayca temizlenebilir. Ayrıca, yağ / kir sökücü yüzey aktif madde içeren deterjanlar yüzeye direkt olarak da uygulanabilir. Mermer temizliğinde tuz ruhu, sirke gibi asit ihtiva eden maddelerin kullanılmasını önermiyoruz. Zira, asit mermerin yapısını bozar ve cilasına zarar verir.
Mermer yüzeylerin periyodik olarak temizlenmesini öneriyoruz. Çünkü, mermer üzerinde bekleyen lekeler zamanla yüzey üzerinde sabitleşir. Bunun için, mermer yüzeylerde düzenli olarak kir sökme işlemi yapılmalı, yüzey müsaitse cila işlemi uygulanmalıdır. Cilalama işlemi yüzeyin parlaklığını ve kayma direncini arttırır. Mermer yüzeyler için seçilecek cilanın;

? Kullanılacak aparata (mop veya cila makinesi) uygun olmasına
? Yoğun giriş ve çıkış trafiğinde aşınmaya dirençli olmasına
? Yüksek parlatıcı özellik ihtiva etmesine
? Yüzey temizleyiciler ve dezenfektanlara direnç gösterebilmesine
Dikkat edilmesi gerekmektedir.
Yüzey kaplamalarda kullanılan bir tür parlak mermer de granittir. Granit için temizlik uygulamalarında cila kullanılmasına gerek yoktur, sadece granit / seramik için özel temizleyici kimyasallar (daha iyi performans verir) veya genel yüzey temizleyiciler kullanılması yeterlidir. Granit yüzeylerde de ıslak temizlik yapıldıktan sonra, yüzeyin üstünde leke oluşmasını engellemek için nemli mop yardımıyla yüzeyde kalan ıslaklığın alınmasını öneriyoruz.

Ahşap / Parke Yüzeyler:
Ahşap yüzeylerde; meşe, gürgen ve ceviz gibi sert ağaçlar kullanılmaktadır. Ahşap doğal bir üründür. Sürekli olarak ortam havasına ve nem oranına göre kendini ayarlar. Odalar ne kadar güçlü ve uzun ısıtlırsa, ortam havası da aynı oranda kuruyacak ve daha geniş derzler oluşturacaktır. Geniş derzler de ahşabın içine kir veya su girmesini kolaylaştırarak ömrünü kısaltır. Derz genişlemesini azaltmak amacıyla radyatörlere su buharlaştırıcılar asılabilir veya ortama yeterli miktarda yeşil bitki konulabilir. Ahşap için %50 göreli nem ve 20C uygun bir atmosfer oluşturur. Bu koşulların mekanda oluşmasını sağlamak, genel sağlığa olduğu kadar ahşabın ömrüne de pozitif etki yapacaktır. Parke yüzeyler cilalı yada cilasız olarak kullanılabilir. Cilasız kullanılan ahşapta temizlik yaparken fazla su kullanılmamalı, sabun bazlı ahşap temizleyicilerden faydalanılmalıdır. Cilasız ahşap yüzeyler sudan çabuk etkilenerek şişer, çatlar ve bozulurlar. Temizlik yaparken mop veya bezin suyu alınmalı, yüzey temizlendikten sonra kurutulmalıdır. Temizlik anında mekanın havalandırılmasını, halı, paspas, döşeme v.b.?lerin kurutma işlemi yapıldıktan sonra yerlerine tekrar yerleştirilmelerini öneriyoruz.

Ahşap yüzeyler cam cila kullanılarak cilalanabilirler. Bu tür cilalı kullanılan ahşap yüzeylerin temizlik ve bakımları daha basittir. Cam cila suyu geçirmediğinden dolayı, suya karşı dirençli ve daha uzun ömürlü yüzeylerdir, fakat asit ve alkali temizlik maddelerinden etkilenirler. Ahşap temizleyici ve cila bakım maddeleriyle temizlenebilirler.

Seramik Yüzeyler:
Kil, kaolin ve çeşitli minerallerden oluşan sırlı fırınlanmış yüzey kaplamalarıdır. Asitlere ve alkali yüzey aktiflerine karşı dayanıklı olup kolay çizilmezler. Birinci derecede su ile ilişkisi olan banyo, tuvalet, havuz, hamam, mutfak gibi alanlarda rahatlıkla kullanılabilirler. Asitlere dayanıklı olmasına karşın, yoğun asitler seramik yüzeylerin sırrına uzun vadede zarar vereceğinden dolayı tuz ruhu gibi maddelerin yerine seramik / granit için özel olarak formüle edilmiş deterjanların kullanılmasını tavsiye ediyoruz. Ovalanarak temizlenecek seramik yüzeylerde köpürmenin önlenmesi için toz formunda ya da yoğun likit deterjanlar tercih edilebilirken, silinerek temizlenecek yüzeylerde dezenfektan etkili deterjanlar daha iyi sonuç verir. Genel yüzey temizleyiciler de ortalama performansla bu yüzeyler üzerinde kullanılabilir. Bu tür yüzeylerde ağartma amacıyla çamaşır suyundan yararlanılabilir.

Cam Yüzeyler:
Cam yüzeyler periyodik olarak temizlenmelidir. Büyük parça camların temizliğinde saplı cam çekçeklerinden (çeksil) yararlanılırken, küçük parçam camların temizliğinde sapsız cam çekçeklerinden veya cam bezlerinden faydalanılabilir. Cam çekçeklerinde dikkat edilmesi gereken husus, suyu iyi toplaması amacıyla lastiğinin kaliteli olmasıdır. Cam temizliğinde kullanılacak bezler ise, tüy ve hav bırakmamalıdır. Küçük parça cam yüzeyler camlara cam temizleyici deterjan sprey formunda sıkılır, ve cam bezi ile kurulanır.

Halı Yüzeyler:
Halı yüzeyler, en çok tercih edilen tekstil yüzey kaplamalarıdır. Bir temel yüzeyle, tüylü üst yüzeyden oluşmaktadır. Tüylerin arası toz ve kirlerin yerleşmesi için uygun bir ortam oluşturur. Halıların dokusu, konstrüksiyonu ve tabanı temizlik uygulamalarında dikkate alınacak kriterlerdir. Halı kaplı alanların mümkün olduğunca kirlenmesinin önlenmesi ve koruyucu bakımının yapılmasını tavsiye ediyoruz. Ayrıca dışarıdan içeriye kir transferinin azaltılması için de paspaslardan faydalanılmalıdır.
Halı yüzeylerin günlük temizliği elektrikli süpürge ile yapılır. Haftalık derinlemesine temizliği ise, halı süpürülüp tozu alındıktan sonra şampuanlanarak gerçekleştirilir. Halı şampuanlama işlemi gerçekleştirilmeden önce, üzerindeki lekelere müdahale edilir. Leke çıkarmak için lekenin tipine göre çeşitli sistemler mevcuttur. Halı yüzeylerin temizliğinde ve şampuanlanmasında kullanılacak deterjanlar ağartıcı ve optik beyazlatıcı içermemelidir. Köpürme ve leke çıkarma performansı, halı yüzeyin kir durumuna göre belirlenmelidir. Halılar şampuanlandıktan sonra su çekme veya halı yıkama makineleri ile sulardan arındırılır. Yoğun kirli halı yüzeyler için ise püskürtme-emme makineleri tercih edilmelidir. Sıcak iklimli yerlerde, halıların derinlemesine temizliğinden sonra güvelerden korunması için naftalinlenmesi gerekmektedir. Her türlü halı yıkama ve şampuanlama işleminde kullanılacak deterjanın halı cinsine, tabanına ve tüyüne uygunluğunu test etmek açısından, halının köşesinde gözle görülmeyecek bir alanda deterjanla deneme yapılmasını tavsiye ediyoruz. Halı yıkama / şampuanlama işlemlerinde takip edilecek adımlar özetle aşağıdadır.

Elle halı yıkama işleminde uygulanacak adımlar;
? Halı yüzeyler süpürülerek tozdan arındırılır
? Halı yüzeyler için deterjan ılık su ile uygun oranda seyreltilerek çözelti oluşturulur
? Halı bolca su ile ıslatılır, daha sonra çözelti uygulanır
? Yumuşak bir fırça ile halıda ovma işlemi gerçekleştirilir
? Durulama işlemi uygulandıktan sonra, halı yüzeyin suyu süngerle emdirilerek veya ıslak kuru elektrik süpürgesi yardımıyla alınır
? Halı kenarlarının kıvrılmamalarına dikkat edilmesi gerekir. Kıvrılan halı kenarları deforme olarak yüzeyin ömrünü kısaltır
? Sıcak mevsimlerde kullanılmayan ve depolanan halıların naftalinlenmesi gerekir. Duvardan duvara halıların sıcak havalarda güvelenmesini engellemek için de deterjanlı çözeltiye uygun oranda naftalin katılabilir.

Makine ile halı yıkama işleminde uygulanacak adımlar;
? Halı yüzey öncelikle elektrikli süpürge ile temizlenir. Zeminde kalan toz ve kirler yıkama sırasında temizliği zorlaştırır. Ayrıca, halı üzerindeki lekeleri çıkartmak için lekenin tipine göre çeşitli leke setlerinden faydalanılabilir.
? Halının kirlilik derecesine göre ılık su ile seyreltilmiş halı şampuanı / deterjanı makinenin temiz su tankına konulur. Makinenin kirli su tankı yerine oturtulduktan sonra, emme hortumu kirli su tankına bağlanır, püskürtme hortumu da yuvasına geçirilir
? Halı yıkama makinesinin püskürtme ve emme motorları aynı anda çalıştırılır ve halı yüzey en uzak köşesinden başlayarak temizlenir
? Halı yıkama makinesinin kirli su tankında köpük oluşmasını engellemek için köpük kesici kullanılabilir
? Halı yıkama işlemi bittikten sonra halı yüzey havalandırılarak birkaç saat içerisinde kurutulmalıdır.

Sentetik Yüzeyler:
Linolyum, epoksi, marley, PVC gibi farklı isimlerle kullanıcılara sunulan bu zemin kaplamaları, selüloz, pamuk, naylon veya cam dokulara reçine emdirilerek basınçlı presleme yöntemiyle üretilirler. Elastik mukavemetleri düşük olduğundan sert fakat kırılgan yapıya sahip zemin kaplama maddeleridirler. Yanmaya dayanıklı, asbest takviyeli olanları da mevcuttur. Sudan etkilenerek kabarabilirler, bu yüzden mutfak, banyo ve lavabo yüzeylerinde kullanılmaları sakıncalıdır. Kolay çizilirler ve asitlere mukavemetleri yoktur. Dolayısıyla temizlikte aktif bileşiminde asit içeren maddeler kullanılmaz. Sentetik yüzeylerin temizliği öncelikle tozunun alınması ve mopla yüzeyin nemli olarak silinmesi şeklinde gerçekleştirilir. Ayrıca, sentetik döşemelerin temizlendikten sonra cilalanması, çizilmeleri azaltacağı gibi döşemenin ömrünü de önemli ölçüde uzatır.